संरक्षणमंत्री मनोहर पर्रीकर

आपले संरक्षणमंत्री मनोहर पर्रीकर यांच्याविषयीचे अनुभव
 

सकाळी ६ ची वेळ.. पणजीच्या रस्त्यांवर अगदी तुरळक वाहनं होती. सुश्शेगाद वृत्तीचे बहुसंख्य गोंयकर अद्याप साखरझोपेत होते.

पण नेहमीच्या सवयीनुसार एक स्कूटरस्वार आपल्या ऑफिसकडे निघाला होता. मधुनच त्याची नजर मनगटी घड्याळाकडे जाई आणि तो अस्वस्थ होई, कारण नेहमीच्या वेळेपेक्षा आज तब्बल अर्धा तास उशीर झाला होता. इतक्या सकाळीही पणजीच्या मुख्य चौकातील सिग्नल चालू होते. तो स्कूटरस्वार तिथे आला आणि लाल दिवा लागला. मनातल्या मनात चरफडत तो थांबला. त्याचवेळी मागून एक आलिशान गाडी भरधाव वेगाने येत होती. रस्त्यावर कुणीही नसताना तो स्कूटरस्वार लाल सिग्नलमुळे थांबेल असं त्या कारवाल्याला वाटलं नाही त्यामुळे अचानक कार थांबवताना त्याची तारांबळ उडाली. तो रागाने खाली उतरला आणि त्या स्कूटरस्वाराला म्हणाला

'कित्या थांबलो रे?'

'सिग्नल बघ मरे' स्कूटरस्वार म्हणाला. कारवाल्याचा पारा अधिकच चढला. 'बाजू हो. तुका माहित असा मीया कोण असंय ता? xxxx पोलीस स्टेशनच्या PI चो झील!'

अनुनासिक स्वरात तो स्कूटरस्वार म्हणाला 'अस्सें? मग तुझ्या बापसाक जाउन सांग की माका गोंयचो मुख्यमंत्री भेटलो होतो!!' खजील झालेला कारवाला स्कूटरस्वाराचे पाय धरू लागला. पण त्याला थांबवत तो इतकंच म्हणाला की सिग्नल पाळत जा आणि तो ऑफिसकडे निघून गेला.

गोव्याचे माजी मुख्यमंत्री आणि भारताचे नवे संरक्षणमंत्री मनोहर गोपाळकृष्ण प्रभू- पर्रीकर यांच्या साधेपणाचे असे अनेक किस्से गोव्यात प्रसिद्ध आहेत. साधेपणा आणि प्रामाणिकपणाचा आव आणणारे अनेक नेते आहेत. पण हे गूण पर्रीकरांच्या रक्तातच आहेत, त्यामधे कसलाही अभिनिवेश अथवा ढोंग नाही. त्यांना एखादा टपरीवर चहा पिताना किंवा एखाद्या नाष्टा सेंटरमधे उभ्या- उभ्याच नाष्टा करताना गोव्यातल्या लोकांनी अनेकदा पाहिलंय.

मुख्यमंत्री असताना पर्रीकर कधीही सरकारी निवासस्थानात राहिले नाहीत आणि सरकारी गाडीही क्वचितच वापरली. आपल्या मोठ्या मुलासोबत ते 2BHK फ्लॅटमधे राहत ज्याच्या कर्जाचे हप्ते ते अजूनही भरत आहेत.

 

म्हापसा येथे एका गौड सारस्वत कुटुंबात पर्रीकरांचा जन्म झाला. लहानपणापासून त्यांच्यावर राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे संस्कार घडले. आपल्या संघ पार्श्वभूमीविषयी पर्रीकर आजही अभिमानाने बोलतात. उच्चशिक्षणासाठी पर्रीकर मुंबईच्या IIT मधे दाखल झाले. त्यांचे IIT मधील एका मित्राने त्यांच्या तत्वनिष्ठेचा एक किस्सा सांगितला.

एके दिवशी पहाटे चार वाजता पर्रीकर आणि त्यांचा मित्र कल्याणहून दादरला निघाले होते. पण कल्याण स्टेशनच्या तिकीट खिडकीवरील कर्मचार्यास झोपेतून उठवण्यास अपयश आल्याने ते विनातिकीट दादरला गेले. तिथे त्यांना TC ने पकडले आणि तिकीटाचे २० पैसे अधिक ४० पैसे दंड असे ६० पैसे वसूल केले. आपली चूक नसतानाही दंड भरावा लागल्याने पर्रीकर संतापले. मग सरकारचं नुकसान करण्यासाठी ते पुढे १५ दिवस विनातिकीट प्रवास करत होते. एके दिवशी हिशोब करताना त्यांचा लक्षात आलं की आपण सरकारला २ रू. ४० पैशाला ठकवलंय. त्यांना प्रचंड अपराधी वाटू लागलं. ते तडक पोस्टात गेले आणि २ रू.ची तिकीटं घेउन आले. ती तिकीटं फाडून ते समाधानानं म्हणाले की आता माझं आणि सरकारचं नुकसान समसमान झालं.

मुख्यमंत्री म्हणूनही पर्रीकर याच तत्वनिष्ठेने आणि हिशोबीपणाने वागले.

शिक्षण संपवून पर्रीकर गोव्यात परतले आणि एक छोटासा उद्योग सुरू केला. संघकार्यही सुरु होतंच. त्यावेळी गोव्यात भाजपा औषधालाही नव्हतं. कॉंग्रेस आणि महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्ष यांची जनतेवर मजबूत पकड होती. अशा परीस्थितीत संघाच्याच मुशीतून घडलेल्या राजन आर्लेकर, लक्ष्मीकांत पार्सेकर, श्रीपाद नाईक या तरूणांच्या मदतीने पर्रीकर भाजपाचं काम करू लागले. पुढे १५ वर्षांच्या अथक परीश्रमानंतर भाजपाला सत्तेपर्यंत पोचवण्यात ते यशस्वी झाले. २०१२ च्या निवडणुकीत त्यांच्या नेतृत्वाखाली भाजपने भरघोस यश मिळवले.

 

मुख्यमंत्रीपदाच्या दुसर्या टर्मच्या पहिल्याच दिवशी त्यांनी दोन महत्वाचे निर्णय घेतले. गोव्यातील अवैध मायनिंग बंद केले आणि पेट्रोल- डिझेलवरचा कर २०% वरून ०.१% वर आणला. गोव्यात पेट्रोल २०रू. स्वस्त झाले. या निर्णयावर प्रचंड टीका झाली. होणारं प्रचंड महसुली नुकसान भरून निघणं अशक्य आहे आणि गोवा सरकार दिवाळखोरीत निघेल अशी भिती व्यक्त होऊ लागली. पण हिशोबी पर्रीकरांकडे सर्व प्लॅन तयार होता. त्यांनी दाबोलीम अंतरराष्ट्रीय विमानतळावर विमानासाठी लागणार्या व्हाईट पेट्रोलवरचा करही घटवला आणि त्याबदल्यात विमान कंपन्यांनी गोव्यासाठीच्या तिकीटदरात कपात केली. त्यामुळे देशी- विदेशी पर्यटकांची संख्या प्रचंड वाढली. तसेच त्यांनी गोव्यातील कॅसिनोंवरचे करही वाढवले. अशा रीतीने गोव्यातील पर्यटन वाढले, स्थानिकांचे रोजगार वाढले, उद्योगांना चालना मिळाली आणि महसूली नुकसानही भरून निघाले. मी गोव्याच्या जनतेचा ट्रस्टी आहे आणि सरकारचं किंवा जनतेचं नुकसान हे माझं वैयक्तिक नुकसान आहे. त्यामुळे जनतेचं नुकसान होईल असा एकही निर्णय मी घेणार नाही असं ते नेहमी म्हणत आणि गोव्याच्या जनतेचाही त्यांच्या शब्दांवर पूर्ण विश्वास असे.

 

गेल्या दोन वर्षात गोव्याच्या प्रशासनातून भ्रष्टाचार जवळपास हद्दपार झालाय. एजंट, कॉंट्रॅक्टर, सरकारी कर्मचारी अगदी प्रामाणिकपणे कामं पूर्ण करत आहेत. गोव्याच्या अगदी लहानात लहान गल्लीबोळातील स्वच्छ, चकचकीत रस्ते पाहिले की याची साक्ष पटते. पर्रीकरांना निरनिराळ्या मार्गांनी लाच देऊन त्यांची प्रतिमा डागाळण्याचेही अनेक प्रयत्न झाले पण पर्रीकर कशालाच बधले नाहीत. पर्रीकरांच्या धाकट्या मुलाला एकदा strokes चा प्रचंड त्रास सुरू झाला. जीव वाचवायचा असेल तर तातडीने मुंबईला न्यायला हवं असं डॉक्टरांनी सांगितलं. त्यावेळी मोदी नावाच्या एका उद्योगपतीने स्पेशल विमानाने त्याला मुंबईला नेले. त्याला स्ट्रेचरवरून न्ह्यायचे असल्यामुळे विमानातील सहा सीटस् काढण्यात आल्या आणि त्यांचे पैसे मोदीने भरले. पर्रीकरांच्या मुलाचा जीव वाचला. या मोदीचे मांडवी नदीत अनेक कॅसिनो आहेत आणि तिथे त्याने काही अवैध बांधकामे केली होती. ती बाधकामे पाडण्याचे आदेश पर्रीकरांनी दिले होते. आपल्यामुळे पर्रीकरांच्या मुलाचा जीव वाचली त्यामुळे हा आदेश ते रद्द करतील अशा खात्रीने मोदी त्यांना भेटायला गेले. कॉंग्रेसला याची कुणकुण लागली आणि आता पर्रीकर जाळ्यात सापडणार असं त्यांना वाटू लागलं.

पण झालं उलटंच. पर्रीकरांनी मोदींना स्पष्ट सांगितले की एक बाप या नात्याने मी तुमचे आभार मानतो पण मुख्यमंत्री म्हणून माझा निर्णय बदलणार नाही. त्या संध्याकाळीच सर्व अवैध बांधकामे उद्ध्वस्त करण्यात आली. एवढंच नव्हे तर त्यांनी त्या सहा सीटच्या भाड्याचे पैसे मोदींना देऊन टाकले.

 

पर्रीकरांचा परखड आणि स्पष्टवक्ता स्वभाव अनेकांना आवडत नाही. पण या माणसाची हळवी बाजू फारच थोड्या लोकांना ठाऊक आहे. त्यांच्या पत्नीच्या आजारपणात तिची अहोरात्र सेवा करणारे पर्रीकर फारच थोड्या लोकांना ठाऊक आहेत. त्यांचा जीवलग मित्र ज्योकीम हॉस्पिटलमधे असताना ते त्याच्या उशाशी बसून मुख्यमंत्रीपदाचा कारभार चालवत होते हेदेखिल अनकांना माहित नाही. पत्नी मेधाच्या मृत्यूनंतर पार कोलमडून गेलेल्या पर्रीकरांनाही फारच थोड्यांनी पाहिलंय.

 

५८ वर्षांचे पर्रीकर १६-१८ तास काम करतात. मुख्यमंत्री कार्यालयातील कर्मचार्यांनाही त्यांच्यामुळे उसंत मिळत नाही. एके दिवशी काहीतरी महत्वाचं काम असल्याने त्यांचे सचिव रात्री १२ पर्यंत ऑफिसमधे त्यांच्यासोबत होते. जाताना त्यांनी विचारलं की उद्या थोडं उशीरा आलं तर चालेल का? यावर पर्रीकर म्हणाले की हो चालेल. उद्या थोडं उशीरा म्हणजे साडेसहापर्यंत आलात तरी चालेल! ते सचिव दुसर्या दिवशी साडेसहाला ऑफिसमधे आले तेंव्हा त्यांना वॉचमननं सांगितलं की साहेब सव्वापाचलाच आले आहेत!!

 

अशा या नररत्नाची पारख नरेंद्र मोदी नावाच्या रत्नपारख्याने कधीच केली होती. म्हणूनच संरक्षणमंत्रीपदासारखं अतिमहत्वाचं खातं त्यांना मिळालं. भारत सरकारची अर्थ, गृह, परराष्ट्र आणि संरक्षण ही चारही महत्वाची खाती आता अत्यंत प्रामाणिक, अभ्यासू आणि कार्यक्षम व्यक्तींच्या हातात आहेत हे देशाचं सुदैव!!

पर्रीकर जेंव्हा शपथविधीसाठी दिल्लीत पोहोचले तेव्हा त्यांची सर्व व्यवस्था करण्यासाठी एक अधिकारी नियुक्त करण्यात आला होता. त्या अधिकार्याने फोन केल्यानंतर पर्रीकरांनी त्याला सांगितले की विमानतळावर येऊ नका मी माझा मी येईन.

हॉटेलबाहेर एका रिक्षातून आलेल्या, स्वतःची बॅग स्वतः उचलणार्या आणि साधा शर्ट, पँट आणि चप्पल परीधान करून कोणत्याही संरक्षणाशिवाय आलेल्या नव्या संरक्षणमंत्र्यास पाहून तो अधिकारी अक्षरशः थक्क झाला!!!